Toplumun Aynasında Bir Soru: Allah En Çok Neyi Sevmez? Bir sosyolog olarak insan davranışlarının kökenine bakarken hep şu düşünce zihnimi kurcalar: İnsan, hem bireydir hem de toplumun ürünüdür. İnançlar, ahlak, değer yargıları — hepsi bir toplumsal dokunun içinde şekillenir. Bu çerçevede “Allah en çok neyi sevmez?” sorusu, yalnızca bir dini öğreti değil, aynı zamanda toplumların vicdanını şekillendiren bir sosyolojik aynadır. Bu soruya verilen cevaplar, hem bireysel karakterin hem de kültürel kimliğin sınırlarını belirler. Toplumsal Normlar ve İlahi Ahlakın Kesişimi Toplumsal normlar, bireylerin davranışlarını yönlendiren görünmez kurallardır. Din ise bu normlara kutsallık kazandırır; doğruyu ve yanlışı yalnızca dünyevi değil, uhrevi bir…
8 YorumEtiket: bir
İman Tahtası Nasıl Bulunur? Sosyolojik Bir Derin Dalış Bir araştırmacı olarak yıllardır toplumun iç dinamiklerini, bireylerin sembollerle kurduğu ilişkiyi ve bu sembollerin gündelik hayatımızdaki karşılıklarını gözlemliyorum. Bir gün, bir sohbet arasında birinin “İman tahtası nasıl bulunur?” diye sorması, bana sıradan bir beden parçasından çok daha fazlasını düşündürdü. Bu ifade, yalnızca fizyolojik bir yapıyı değil, toplumsal bir anlam inşasını da içeriyordu. Çünkü “iman tahtası” denilen şey, halk arasında erkekliğin, dayanıklılığın ve fiziksel kudretin sembolü olarak görülür. Ama bu sembol, biyolojik bir temelden çok, kültürel bir tahayyülün ürünüdür. Toplumsal Normlar ve Bedensel Anlamlar Toplumsal normlar, bireylerin bedenleriyle kurdukları ilişkiyi biçimlendirir. “İman tahtası”…
8 YorumKelimenin Gücü, Anlamın Derinliği: “Özel” ve “Tüzel”in Edebi Yankıları Bir edebiyatçının dünyasında her kelime bir hikâye taşır; her kavram, anlamın katmanları arasında yankılanır. “Özel tüzel” gibi hukuk kökenli bir terim bile, edebiyatın büyülü laboratuvarında yeniden doğar. Çünkü dil, sadece yasaların değil, duyguların da alanıdır. “Özel” sözcüğü kişisel olanı, içsel sesi, bireyin dünyasına ait sırları çağrıştırırken; “tüzel” kelimesi soyut, kurumsal ve kişiliksiz bir düzenin soğuk yankısı gibidir. Bu yazıda “özel tüzel ne demek?” sorusunu yalnızca hukuki bir tanım olarak değil, bir edebi imge olarak ele alacağız. Çünkü edebiyat, kavramların duvarlarını yıkar; onları insanın, hikâyenin ve hayalin içine taşır. — Özel ve…
4 YorumKanatsız Kuşlar Neden Bitti? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Bağlamında Bir Analiz Bazı diziler yalnızca bir hikâye anlatmaz; toplumun aynası olur, bizlere kim olduğumuzu ve kim olabileceğimizi hatırlatır. “Kanatsız Kuşlar” da tam olarak böyle bir yapımdı. Bugün, bu dizinin neden sona erdiğini yalnızca reyting ya da senaryo üzerinden değil; toplumsal cinsiyet rolleri, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi daha derin dinamikler üzerinden konuşalım. Belki de bu tartışma, ekranlarda gördüğümüzden çok daha fazlasını ortaya çıkaracak. — Bir Hikâyeden Daha Fazlası: Kanatsız Kuşlar’ın Anlamı “Kanatsız Kuşlar” sadece bir drama dizisi değildi; kadınların hayatta kalma mücadelesini, erkeklerin sorumluluk ve çözüm arayışlarını, toplumun çelişkilerini…
4 YorumToplumsal Yapıların Gölgesinde Bir Teknoloji: LEO Uydularına Sosyolojik Bir Bakış Bir araştırmacı olarak gökyüzüne baktığımda sadece yıldızları değil, aynı zamanda insanların birbirine bağlanma biçimlerini de görürüm. Gözle görülmeyen sinyaller, görünür hale gelmeyen emekler ve sessiz bir şekilde dönen uydular… Hepsi aslında insan ilişkilerinin birer metaforudur. LEO (Low Earth Orbit – Alçak Dünya Yörüngesi) uyduları da bu görünmez ağların modern temsilcilerinden biridir. Fakat mesele yalnızca teknolojik bir yenilik değil; aynı zamanda bir toplum aynasıdır. LEO Uydu Nedir? LEO uyduları, Dünya’nın yaklaşık 160 ila 2.000 kilometre arasında değişen alçak bir yörüngede dönen iletişim, gözlem veya bilimsel araştırma araçlarıdır. Yani, bu uydular bize…
8 YorumKalpgah Nerede? (Haritanın Ortası mı, Zihnimizin Konfor Alanı mı?) Net konuşayım: “Kalpgah” söylemi, modern jeopolitiğin en çok tekrarlanan ama en az sorgulanan ezberlerinden biri. Evet, kulağa epik geliyor; dünyayı ortadan ikiye bölen gizemli bir merkez, tarih sahnesinin “başrol”ü… Peki gerçekten öyle mi? Bugün “Kalpgah nerede?” sorusunun etrafında dolaşan mitleri silkelerken, tartışmanın sinir uçlarına basacağım. Hazırsanız, efsanenin kıyılarına değil tam kalbine dalalım. Jeopolitikte “Kalpgah”, Mackinder’ın “heartland”ıdır: Volga’dan Yangtze’ye, Arktik’ten Himalayalar’a uzanan Avrasya içleri. Ama bu tek bir doğru değil; tartışmalı bir tezdir. Önce Sözlüğe Bakalım: “Kalpgâh”ın Çifte Anlamı Türkçede “kalpgâh” yalnızca jeopolitik bir jargon değil; tarihî ve askerî bir terimdir. Klasik…
8 YorumAkıllı Göz Merceği Kimlere Takılır? – Görmenin Felsefi Anatomisi Bir Bakışın Ontolojisi İnsanın bakışı yalnızca bir biyolojik işlev değil, aynı zamanda varoluşun en eski metaforlarından biridir. Göz, yalnızca görmek için değil, “bilmek”, “anlamak” ve “var olmak” için de bir araçtır. Akıllı göz merceği teknolojisi bu nedenle yalnızca tıbbın konusu değildir; felsefenin de derin bir aynasıdır. Çünkü bu mercek, doğanın bize sunduğu sınırların ötesine geçmeye bir davettir. İnsan artık yalnızca görmez, görmesini de yönetir; yalnızca algılamaz, algısının doğasını da dönüştürür. Bu noktada şu soru belirir: Görmeyi yapay biçimde geliştirmek, insanın doğasına bir katkı mıdır, yoksa müdahale mi? Ontolojik düzlemde akıllı göz…
4 YorumIsparta’nın Eski Adı Nedir? Bir Şehrin Hafızasında Saklı Psikolojik İzler Bir psikolog olarak beni en çok büyüleyen şey, isimlerin hafızadaki yankısıdır. Bir şehir adı bile insan zihninde, çocukluktan bugüne taşınan imgeleri, kokuları ve duyguları çağırabilir. Isparta dendiğinde çoğumuzun zihninde gül kokusu belirir, belki bir sabah serinliğinde dağların arasına yayılan sis… Peki hiç düşündünüz mü, Isparta’nın eski adı neydi ve bu isim, bizim bugün şehre yüklediğimiz anlamı nasıl şekillendiriyor olabilir? Bu soru, yalnızca tarihsel değil; aynı zamanda psikolojik bir hafıza sorusudur. Adların Psikolojisi: Hatırlamak ve Unutmak Arasında Psikolojide isimler, kimliğin sembolik taşıyıcıları olarak kabul edilir. Tıpkı bireyler gibi, şehirler de adlarıyla…
8 YorumGöktürk Devleti Hangi Dine Mensuptu? Tarihsel ve Düşünsel Bir İnceleme Tarihin derinliklerinde iz bırakan her büyük uygarlık gibi, Göktürk Devleti de inanç sistemleriyle toplumsal yapısını, siyasal düzenini ve kültürel kimliğini şekillendirmiştir. Bu kadim Türk devleti, yalnızca askeri ve siyasi başarılarıyla değil, aynı zamanda inanç dünyasının özgün yapısıyla da dikkat çeker. Ancak “Göktürk Devleti hangi dine mensuptu?” sorusu, yüzeysel bir yanıtla geçiştirilemeyecek kadar çok katmanlıdır. Çünkü Göktürklerin dini, yalnızca ibadet biçimleriyle değil, dünya görüşleriyle de iç içe geçmiş bir sistemdi. Göktürklerin İnanç Dünyası: Gök Tanrı’ya Dayanan Kutsal Düzen Göktürklerin en temel inancı, Gök Tanrı Dini ya da diğer adıyla Tengricilik olarak…
8 YorumSodexo Misket Ne Demek? Farklı Yaklaşımlarla Bir Tartışma Bazı kavramlar vardır; ilk duyduğumuzda sıradan gelir ama içine girince hayatın farklı alanlarına dokunur. “Sodexo misket” de bunlardan biri. Günlük yaşamın pratik çözümleri arasında yer alan bu kavram, hem maddi hem de sosyal alışkanlıklarımızı şekillendiriyor. Bu yazıda, konuyu hem erkeklerin objektif ve veri odaklı yaklaşımıyla hem de kadınların duygusal ve toplumsal bakış açısıyla ele alacağız. Hazırsanız başlayalım. Sodexo Misket Nedir? Sodexo, birçok iş yerinde çalışanlara verilen yemek kartı ya da sosyal yardım kartı olarak bilinir. “Misket” ise, bu kart sisteminin yeni dijital puanlama modelidir. Yani “Sodexo misket”, klasik kart bakiyesinin ötesine geçen,…
8 Yorum